ግንቦት 3 ፣ 2013

Masawirka ma muujinayaa ciidamada Suudaan oo Duulaya oo Maamulaya Dhulalka Galbeedka Gonder?

HAQCHECKFact checking

Haqcheck ayaa xaqiijiyay in warkaasi uu been abuur ahaa.

Avatar: Hagos Gebreamlak
ሓጎስ ገብረኣምላኽ

A fact-checker at HaqCheck, he has worked for Fortune as a reporter previously.

Endalkachew Teka

Masawirka ma muujinayaa ciidamada Suudaan oo Duulaya oo Maamulaya Dhulalka Galbeedka Gonder?

29 Abriil 2013, qoraal Facebook ah oo la yiraahdo በለሳ TV (bog Facebook ah oo ay la socdaan 47,000 taageerayaal ah) ayaa lala wadaagay sawir muujinaya askarta iyo qarax iyadoo la sheegayo in ciidammada Suudaan ay galeen oo ay galeen galbeedka Gonder iyaga oo xukumaya dhulal cusub. Qoraalka oo ku qornaa Tigrinya ayaa u qornaa sidan, “Warbaahinta wararka ee Suudaan waxay soo wariyeen in ciidanka Suudaan ay soo galeen galbeedka Gonder isla markaana ay maamuleen dhulal cusub ...”Si kastaba ha ahaatee, HaqCheck ayaa su’aalo waydiisay sheegashada waxayna xaqiijisay in sawirada hoose aysan muujineynin ciidamada Suudaan oo galaya oo xakameynaya dhulal cusub oo kuyaala Galbeedka Gonder.Sidaa darteed, HaqCheck wuxuu jagada uga dhigay mid been ah sababo la xiriira sawir aan sax ahayn oo lagu taageerayo sheegashada.

Waxaa jiray iska hor imaadyo hubeysan oo ka dhacay hareeraha xadka Ethio-Sudan tan iyo bishii Nofeembar 2013.Ciidamada qalabka sida ee Suudaan waxay sheegeen in ay dib ula wareegeen dhul ka tirsan aaga Salam Bir iyo Mahaj oo kuyaala Ceel Gedaref oo ay kala wareegeen ciidamada Itoobiya iyo maleeshiyaad hubeysan. Diseembar 22 2012, Cumar Qamareddine, wasiirka arrimaha dibadda Suudaan, wuxuu ku dhawaaqay dib u soo celinta iyo gacan ku haynta dhammaan dhulalka ku teedsan xadka Ethio-Sudan ee ay la wareegeen beeraleyda Itoobiya.Wadamadu waxay wadeen wadahadalo iyo wadaxaajood si loo xaliyo arinta isla markaana loo calaamadeeyo soohdinta inkasta oo ay noqotay mid aan micno lahayn.Dhawaan, Suudaan waxay aqbashay dalab ka yimid Isutagga Imaaraatka Carabta (UAE) oo ah in ay Itoobiya kala dhex gasho dhulalka lagu muransan yahay.

Xaaladdaan dhexdeeda, sawirka ayaa la wadaagay iyadoo lagu andacoonayo in ciidanka Suudaan ay socod ku mareen oo ay xukumeen dhulal cusub oo ku yaal galbeedka Gonder.Si kastaba ha noqotee, raadinta muuqaal gadaal ah ee sawirada boostada Facebook ma cadeynayso sheegashada.Sawirkii ugu horreeyay waxaa laga soo qaaday maqaal ku qoran Faransiis wuxuuna muujinayaa ciidamada Suudaan oo ruxaya calanka Suudaan bishii Maajo 2006.Sawirka labaad waxaa laga soo qaaday qoraal Facebook ah oo ku qornaa Carabi bishii Maarso 209.Boostada asalka ah ee sawirka labaad waxaa laga heli karaa isku xirka soo socda.

Runtii dagaalo hubaysan ayaa ka dhacay xadka labada ciidan ee Itoobiya iyo Suudaan.Si kastaba ha ahaatee, HaqCheck ayaa su'aalo waydiisay sheegashada waxayna xaqiijisay in sawirada hoose aysan muujineynin ciidamada Sudan oo socda iyo xakamaynta dhulal cusub oo kuyaala galbeedka magaalada Gonder.sidaa darteed, ka dhigista boostada BEEN sabab u ah adeegsiga sawir aan sax ahayn oo lagu taageerayo sheegashada.

Xaqiiqda waxaa hubiyay: Hagos Gebreamlak

Tifatiraha: Eden Tafesework

Waxaa tarjumay: Endalkachew Teka

Maqaalkani wuxuu ka mid yahay HaqCheck, hindisaha hubinta luuqadaha badan ee Addis Zeybe, oo ay maamusho Waaxdeeda R&D.

አስተያየት