ሐምሌ 19 ፣ 2013

Sawiradani ma muujinayaan qoryo ay xoogaga TPLF ka qabsadeen xoogaga Gobolka Canfarta?

HAQCHECKFact checking

HaqCheck ayaa ku qiimeysay boostada inuu yahay BEEN sababtoo ah adeegsiga sawir aan sax ahayn.

Avatar: Endalkachew Teka
Endalkachew Teka

Sawiradani ma muujinayaan qoryo ay xoogaga TPLF ka qabsadeen xoogaga Gobolka Canfarta?

Saddex sawir oo muujinaya qoryo iyo dhar ciidan ayaa bilaabay inay ku dhex wareegaan bogga Facebook 15-kii Luuliyo, 2013. Qoraalka oo lagu daabacay bog ‘shaqsi buug’ ah oo ay la socdaan 4,172 qof oo raacsan, ayaa ku andacooday in qoryo, rasaas iyo dhar milateri ay dhawaan kala wareegeen Xoogagga Xoreynta Dadka Tigreega (TPLF) Xoogagga Gobolka Canfarta. Qoraalka, oo sheegay inuu dhacay intii lagu jiray duullaankii lagu qaaday kooxda TPLF, ayaa noqday mid si weyn u faafaya, in ka badan 60 qof oo adeegsada Facebook ayaa la wadaagay.

HaqCheck ayaa baaray sawirada iyo boostada isagoo cadeeyay in mid kamida sawirada uusan muujinayn saanad militeri oo ay kaqabteen ciidamada gobolka Canfarta xoogaga TPLF intii lagu jiray hawlgal militari oo dhawaan ay sameeyeen. In kasta oo aynaan awoodi karin inaanu go'aamino run ahaanta labada sawir ee kale, HaqCheck waxay ku qiimeysay boostada inay tahay BEEN sababtoo ah adeegsiga sawir aan sax ahayn oo ka mid ah saddexda sawir.

Bishii Nofeembar 25, 2013, dagaal hubaysan ayaa ka dhex bilaabmay xoogag ka tirsan gobolka oo ay hoggaamiso kooxda TPLF iyo dowladda federaalka ee ay hoggaamiso Tigray. Isku dhacii xigay, ciidanka federaalku waxay xukumeen aagag waawayn oo katirsan Tigreega, laakiin waxaa lasoo tabiyay dagaalo hubaysan iyo weeraro dhuumaaleysi ah oo kadhacay gobolka. Dawlada Fadaraalka waxay qabatay oo dishay saraakiisha sare ee militariga iyo saraakiisha madaniga ah ee TPLF.

Dabayaaqadii bishii la soo dhaafay dowladda Itoobiya, ka dib codsi ka yimid Maamulka Ku-meel-gaarka ah ee Tigray, waxay ku dhawaaqday xabbad-joojin lama filaan ah oo hal dhinac ah "arrimo bani'aadamnimo" waxayna isla markiiba ciidamadeeda kala baxday dhul-weynaha dowlad-deegaanka.

Ka dib markay ciidamada federaalku ka baxeen gobolka, xoogaggii TPLF, waxay dib isugu sheegeen inay yihiin Ciidamada Difaaca ee Tigreega (TDF), waxay la wareegeen xarumihii magaalooyinka gobolka.

Xoogaga TPLF waxay kusii siqayeen koonfurta iyo koonfur bari iyagoo kasii guuraya xuddunta wadnaha ee Tigray. Dhawaan iska hor imaadyo hubeysan ayaa laga soo tabiyay aagagga xudduudda la leh gobollada Tigreega, Amxaarada iyo Canfarta

Xaalada iyadoo lagu jiro, qoraalka Facebook wuxuu ku andacooday in miinooyinka ku jira sawirada ay qabteen ciidamada gobolka Canfarta kooxo hubaysan oo katirsan TPLF.

Si kastaba ha noqotee, raadinta sawir-celinta Google waxay muujineysaa in sawirka ugu horreeya ee saddexda sawir uusan taageerin sheegashada.

Sawirka koowaad wuxuu muujinayaa 105 hub fudud oo sharci-darro ah oo lagu qabtay 7-dii Maarso, 2019, Burayu, Oromiya, oo ka amba-baxa Gambella kuna sii jeedda dowlad-gobolleedka Amxaarada iyada oo loo sii marayo Addis Ababa. Sawirka waxaa soo diray OBN Afaan Oromoo isla maalintaas. Halkan waa iskuxirka sawirka asalka ah. HaqCheck ma ogaan karin saxsanaanta sawirka labaad iyo kan saddexaad, kuwaas oo ah isla sawirkii la qaaday laakiin isku shaandheeyay loona beddelay cabirro kala duwan (muuqaal wareegsan).

Waxaa jira warbixino sheegaya isku dhacyo hubaysan oo horleh oo kadhacay deegaanada xadka la leh gobolada Tigray, Amxaarada, iyo Canfarta. Si kastaba ha noqotee, HaqCheck ayaa su'aalo waydiisay boostada iyo sawirada waxayna xaqiijisay in sawirka ugu horeeya ee saddexda sawir laga soo qaaday qoraal kale seddex sano ka hor taas oo wiiqaysa sheegashada. HaqCheck ayaa markaa ku qiimeeyay boostada inuu yahay 

BEEN

sababo la xiriira adeegsiga sawir aan sax ahayn oo ka mid ah saddexda.

አስተያየት